Hoe nooddrinkwater ergere rampen voorkomt
Precies 72 jaar geleden, in de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953, voltrok zich de watersnoodramp.
Als gevolg van een zware storm uit noordwestelijke richting die het water aan de kust opstuwde in combinatie met springtij, steeg het zeepeil tot extreme hoogte. Dijken braken door, grote stukken land stonden onder water. Een groot deel van de drinkwatervoorziening werd onbruikbaar. Rob Lafort, hydroloog bij Evides Waterbedrijf, vertelde aan Omroep Zeeland welke gevolgen dit had voor Zeeland en hoe nooddrinkwater destijds erger voorkwam. Het heeft er o.a. toe geleid dat er nu een landelijke nooddrinkwatervoorziening is.
Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland volledig zonder drinkwater
Door het grote geweld waarmee het zeewater het land in 1953 overstroomde, braken op Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland grote waterleidingen en raakten pompen buiten gebruik. Nagenoeg het hele gebied stond onder water en was afgesloten van drinkwater. Er dreven kadavers van duizenden dieren rond. Als gevolg van het drinkwatertekort en de onhygiënische omstandigheden dreigde de uitbraak van een nieuwe ramp: een grootschalige epidemie. Aanvoer van drinkwater van buiten het rampgebied bleek in de eerste dagen na de ramp de enige optie om erger te voorkomen.
Nooddrinkwater en noodleidingen
De voorgangers van Evides (DWL) namen gelijk maatregelen om de getroffen gebieden van drinkwater te voorzien. De negen waterboten die destijds de drinkwaterlevering aan de zeeschepen in de haven verzorgden, werden direct ingezet om drinkwater van Rotterdam naar het rampgebied te transporteren. De vloot werd in korte tijd uitgebreid naar dertig schepen. In totaal is met deze vloot 200.000 m3 drinkwater aangevoerd. Vanaf de loskade in Middelburg en de oude haven in Zierikzee werd het drinkwater met kleinere schepen en tankwagens verder het gebied ingebracht.
Op andere plekken in het rampgebied werden noodleidingen aangelegd. Zo werd Oost Schouwen-Duiveland met een noodleiding door het Zijpe aangesloten op het drinkwaternet van West-Brabant en werd er een waterleiding door de Zandkreek naar Noord-Beveland gelegd.
Midden-Zeeland op rantsoen
Ook in Midden-Zeeland waren er forse problemen. Door lekkages liep de capaciteit fors terug en moesten er noodgrepen worden uitgevoerd om de waterleiding, de drinkwater-aorta van Midden Zeeland, in stand te houden. Om de inmiddels uitgesleten stroomgeulen die de dijkdoorbraken veroorzaakt hadden, te overbruggen werd de leiding middels paaljukken en een bailybrug gefixeerd. Vanwege de fors lagere aanvoer werd besloten de watertoren in Goes als noodreservoir en als distributiepunt van nooddrinkwater te gebruiken: mensen konden hier emmers met drinkwater afhalen.
Nooddrinkwater voorkwam erger
Door de snelle levering van drinkwater van buiten het rampgebied is een grotere ramp voorkomen. Achteraf is duidelijk geworden dat zonder deze snelle hulpverlening het aantal slachtoffers had kunnen verdubbelen. Door de beschikbaarheid van schoon drinkwater bleef de bevolking bovendien sterk genoeg om ook de wederopbouw en het weer werkend krijgen van de basisvoorzieningen snel op te pakken.
Nooddrinkwater anno nu
Door de Deltawerken zal een watersnoodramp zoals in 1953 niet meer voorkomen, maar uiteraard is nooit uit te sluiten dat er een groot incident kan plaatsvinden waardoor de drinkwatervoorziening langer dan 48 uur buiten gebruik raakt. Het is belangrijk (en wettelijk verplicht) dat er dan nooddrinkwater verstrekt wordt. Meer dan in 1953 zijn we nu voorbereid op allerlei crisissituaties (zoals grote leidingbreuken, cybercrime of langdurige stroomuitval). We hebben een uitgebreide en goed geoefende crisisorganisatie, er zijn aanloopscenario’s (soort draaiboeken) voor allerlei mogelijke calamiteiten, en ons drinkwatersysteem is robuuster ingericht. We staan dus gesteld om in geval van een crisissituatie te kunnen blijven leveren. Daarvoor hebben we onder andere een landelijke nooddrinkwatervoorziening tot onze beschikking. We werken nauw samen met alle Nederlandse drinkwaterbedrijven, de overheden en de veiligheidsregio’s om de betrouwbaarheid, continuïteit en snelle inzet van de nooddrinkwatervoorziening te borgen.
Bekijk de volledige rapportage op de website van Omroep Zeeland.