Drinkwater, wat zit erin?
Drinkwater is een natuurproduct en is gezond en duurzaam. Het bevat allerlei mineralen, zouten, stoffen en bacteriën. In de Drinkwaterwet en het Drinkwaterbesluit staat vermeld welke maximale temperatuur kraanwater mag hebben, wat het minimale zuurstofgehalte is en hoeveel ijzer, zout en natrium erin mag zitten. Ook is bepaald welke bacteriën niet in drinkwater horen en is voor een groot aantal stoffen de maximaal toegestane concentratie beschreven. Daarmee voldoet het drinkwater in Nederland aan hoge kwaliteitseisen.
Stoffen in de bron
Wij maken drinkwater van rivier- en grondwater. In de lucht, de bodem en het water komen stoffen terecht afkomstig uit afvalstromen van consument en industrie. Denk bijvoorbeeld aan medicijnresten en bestrijdingsmiddelen. Veel zuiveren wij eruit met onze drinkwaterzuiveringstechnieken, maar niet alles. Van sommige stoffen treffen wij sporen aan in het drinkwater. Altijd ver onder de normen en richtwaarden die zijn vastgelegd in de Drinkwaterwet. Dit betekent dat het drinkwater van hoge kwaliteit is en zo kunnen we garanderen dat het veilig is om te drinken, door jong en oud.
Continu onderzoek
Er vindt continu onderzoek plaats naar drinkwater. Dankzij nieuwe technieken kunnen wij de kwaliteit van het kraanwater steeds nauwkeuriger meten. We meten stoffen bijvoorbeeld al in milli-, micro- en nanogrammen per liter drinkwater.* Hierdoor kunnen we vroegtijdig reageren op nieuwe stoffen of veranderingen bij bestaande stoffen. Als wij twijfelen over de veiligheid van het drinkwater ondernemen wij meteen actie.
Hieronder staan vijf stofgroepen waarvan wij regelmatig kleine sporen aantreffen in het drinkwater. Door te klikken op de stofgroep vindt u hiervan voorbeelden. Daarbij is weergegeven hoeveel er van deze stof in drinkwater mag zitten op basis van de vastgestelde grens (ook wel de gezondheidskundige richtwaarde) en hoeveel wij er gemiddeld en maximaal van aantreffen.
*Eén milligram = 0,001 gram
Eén microgram = 0,000 001 gram
Eén nanogram = 0,000 000 001 gram
Vijf stofgroepen
In het rivierwater dat we als bron gebruiken voor drinkwater bevinden zich geneesmiddelen en afbraakproducten daarvan. Van medicijnen tegen hart- en vaatziekten en suikerziekte tot cholesterolverlagers en de anticonceptiepil. Deze stoffen komen met name via de urine en ontlasting in het huishoudelijk afvalwater terecht, of doordat mensen – wat ongewenst is – oude medicijnen doorspoelen via het toilet. De rioolwaterzuiveringsinstallaties verwijderen een deel van deze stoffen. De rest komt uiteindelijk in de rivieren terecht. Ook resten van diergeneesmiddelen komen via mest op het land en vervolgens in grond- en oppervlaktewater terecht.
Veel medicijnresten zuivert Evides uit het water. Het effect van geneesmiddelen op je lichaam, is afhankelijk van de dosis die je binnenkrijgt. Als wij al geneesmiddelen aantreffen in het drinkwater, dan gaat het om hele lage concentraties. De ‘effectieve dagelijkse dosis’ die je binnenkrijgt als je een medicijn slikt, is vele malen hoger (100.000 tot meer dan een miljoen).
Een voorbeeld: wij treffen soms sporen van metformine aan in drinkwater, een medicijn voor diabetes. Iemand met diabetes slikt 390 tot 4.000 milligram (ofwel: 390.000 tot 4.000.000 microgram) per dag. De gezondheidskundige richtwaarde van metformine in drinkwater is door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vastgesteld op 196 microgram/liter. Dit betekent dat er per liter drinkwater niet meer dan 196 microgram mag voorkomen. Bij het bepalen van deze richtwaarde is een veiligheidsfactor van 100 ingebouwd. In drinkwater troffen wij maximaal 0,9 microgram aan per liter.
Om het gemiddelde gehalte te berekenen hebben we de gemiddeldes genomen van het drinkwater uit vier van onze productielocaties (die de Maas als bron hebben), in de periode van 2016 tot en met oktober 2019.
Röntgencontrastmiddelen vormen een speciale groep middelen uit de gezondheidszorg. Ze hebben geen genezend effect, maar worden gebruikt voor medische diagnoses via bijvoorbeeld een röntgenfoto of scan. Ze zijn bewust gemaakt om niet afgebroken of opgenomen te worden door het lichaam. Je lichaam doet er dus niets mee.
Na toediening kunnen de contrastmiddelen – via urine en ontlasting – onveranderd in het rioolwater terecht komen. Hier worden ze niet afgebroken, waardoor ze in het rivierwater komen en uiteindelijk in zeer lage concentraties in het drinkwater voor kunnen komen.
Een voorbeeld: de gezondheidskundige richtwaarde van het contrastmiddel jomeprol heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gesteld op 1.000 microgram/liter. Het middel is zelfs in hoge concentraties onschadelijk voor de gezondheid. In drinkwater vonden we een gemiddelde concentratie van 0,08 microgram per liter.
Om het gemiddelde gehalte te berekenen hebben we de gemiddeldes genomen van het drinkwater uit vier van onze productielocaties (die de Maas als bron hebben), in de periode van 2016 tot en met oktober 2019.
Om de groente- en fruitproductie op peil te houden, gebruikt de landbouw bestrijdingsmiddelen tegen ongewenste planten, ziekten, schimmels en andere plagen. Een kleiner deel van het bestrijdingsmiddelengebruik in Nederland is afkomstig van bedrijven, gemeenten en particulieren. Een deel van deze middelen komt in het milieu terecht, door af- en uitspoeling, via regenwater of het wordt door een waterstroom meegenomen (zogeheten ´drift’).
De meeste bestrijdings- en gewasbeschermingsmiddelen krijgt de mens binnen via voeding. In drinkwater zijn de concentraties in Nederland laag, op een enkele uitzondering na lager dan de wettelijke norm van 0,1 microgram/liter. Deze norm geldt al vele tientallen jaren en is destijds gebaseerd op het voorzorgsbeginsel (ofwel: als niet precies bekend is wat het effect op mensen is, dan houd je de concentratie zo laag mogelijk). Recent heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) nieuwe gezondheidskundige richtwaarden opgesteld. Bij het vaststellen van deze richtwaarden is rekening gehouden met het mogelijke gezondheidskundige effect, ofwel het te verwachten effect op de gezondheid.
Een voorbeeld: glyfosaat wordt gebruikt als onkruidbestrijdingsmiddel en wordt teruggevonden in concentraties rondom de wettelijke drinkwaternorm in het oppervlaktewater. In het milieu komen daarbij ook afbraak- of reactieproducten (metabolieten) van bestrijdingsmiddelen voor, zoals AMPA (een reactieproduct van glyfosaat). De wettelijke norm voor bijna alle metabolieten van bestrijdingsmiddelen is 1 microgram/liter.
Om het gemiddelde gehalte te berekenen hebben we de gemiddeldes genomen van het drinkwater uit vier van onze productielocaties (die de Maas als bron hebben), in de periode van 2016 tot en met oktober 2019.
De industrie past heel veel stoffen toe bij de fabricage van een breed scala aan producten. Elke industriële installatie die – al dan niet gezuiverd – afvalwater loost op Nederlandse rivieren, moet voldoen aan wetgeving. De overheid moet hier een vergunning voor afgeven en ziet toe op de handhaving. Een groot deel van de industriële verontreinigingen wordt in industriële afvalwaterzuiveringsinstallaties verwijderd. Een deel komt – via afvalwaterstromen of uitstoot via de lucht – terecht in rivieren of bodem en daarmee in of bij de bronnen die we benutten voor de productie van drinkwater.
Een paar voorbeelden: melamine is een synthetische stof, die gebruikt wordt bij de productie van kunststoffen, harsen, brandwerend schuim en coatings. Urotropine kent vele toepassingen: in de industrie (zoals polymeer- en rubberproductie en fotografie), als meststof en als bestanddeel van ontkalkers, schoonmaakmiddelen en voedingsmiddelen. Gezien die vele toepassingen en hoge productiehoeveelheden komen deze stoffen ook in het milieu terecht.
De gezondheidskundige betekenis – ofwel het te verwachten effect op de gezondheid – van beide stoffen heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) als laag beoordeeld. Voor de gezondheidskundige richtwaarde van melamine is een extra veiligheidsmarge ingebouwd.
Om het gemiddelde gehalte te berekenen hebben we de gemiddeldes genomen van het drinkwater uit vier van onze productielocaties (die de Maas als bron hebben), in de periode van 2016 tot en met oktober 2019.
Complexvormers zijn stoffen die door de vorm van hun molecuul metalen kunnen binden. Ze dienen in de geneeskunde als ontgiftingsmiddel als iemand is vergiftigd door zware metalen. Daarnaast worden complexvormers bijvoorbeeld ook gebruikt in sommige levensmiddelen. Een voorbeeld: EDTA is een complexvormer die wordt gebruikt in wasmiddelen en in de geneeskunde voor bijvoorbeeld het vangen en verwijderen van calcium, koper, lood, kwik en cadmium.
De gezondheidskundige betekenis – ofwel het te verwachten effect op de gezondheid – van complexvormers is laag. De gezondheidskundige richtwaarden zijn door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dan ook relatief hoog vastgesteld.
Om het gemiddelde gehalte te berekenen hebben we de gemiddeldes genomen van het drinkwater uit vier van onze productielocaties (die de Maas als bron hebben), in de periode van 2016 tot en met oktober 2019.
Gemiddelde drinkwaterkwaliteit per productielocatie
Wilt u meer weten over de waterkwaliteit van uw drinkwater? Evides heeft een nieuwe manier om onze klanten inzicht te geven in de drinkwaterkwaliteit. Deze tool vindt u onder "mijn waterkwaliteit". Vul uw postcode in en ontdek meer over het drinkwater van de productielocatie in uw omgeving.
Uitgelicht PFAS
De afgelopen jaren is er veel berichtgeving geweest over PFAS stoffen GenX en PFOA in het drinkwater. PFAS komt voor in voedsel, bodem, lucht en (drink)water. Evides gebruikt rivierwater om drinkwater van te maken en hierin vinden wij ook spoortjes van PFAS terug. De hoeveelheden die geloosd worden, zijn inmiddels sterk afgenomen. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en meten continu de concentraties. Zo kunnen we u betrouwbaar drinkwater blijven garanderen dat voldoet aan de strenge eisen van de Drinkwaterwet.